Bức thư của nhà sáng lập Figure, cổ phiếu RWA đầu tiên: DeFi cuối cùng sẽ trở thành phương thức huy động vốn tài sản chủ đạo

Blockchain đã hoàn toàn tái định hình cách tài sản được khởi tạo, giao dịch và huy động vốn. Đây không phải là một cuộc cải tổ fintech kiểu “trang điểm cho con lợn” đối với những thứ cũ, mà là một hệ sinh thái thị trường vốn hoàn toàn mới.

Tác giả: Mike Cagney

Biên dịch: Zhou, ChainCatcher

 

Công ty cho vay blockchain Figure đã IPO và niêm yết trên thị trường chứng khoán Mỹ vào ngày 11 tháng 9, giá cổ phiếu trong ngày đầu tiên tăng tối đa 44%, vốn hóa thị trường khoảng 7.8 billions USD; khi đóng cửa, tổng vốn hóa thị trường là 6.5 billions USD. Bài viết này là thư ngỏ của nhà sáng lập Figure, Mike Cagney, gửi nhân dịp IPO:

 

Cuối năm 2017, tôi đã có khoảnh khắc “aha” của riêng mình với blockchain. Khi còn là CEO tại SoFi, tôi thường nói những câu xã giao về bitcoin, thậm chí là blockchain nói chung—“Nó sẽ thay đổi dịch vụ tài chính!”—nhưng thực sự tôi không biết nó sẽ thay đổi như thế nào. Lần này, mọi thứ đã khác.

Nếu bạn hỏi bất kỳ kỹ sư full-stack nào, hầu hết họ sẽ nói rằng họ thà không phát triển trên blockchain: nó chậm, cồng kềnh, và do tính không thể thay đổi, khả năng chịu lỗi cực kỳ thấp. Nhưng blockchain có một siêu năng lực—thay thế niềm tin bằng sự thật.

Dịch vụ tài chính trong quá khứ và hiện tại đều là thị trường dựa trên niềm tin. Những thị trường như vậy cần rất nhiều khâu trung gian: giữa một giao dịch cổ phiếu công khai, có thể có tới bảy bên trung gian; một giao dịch thẻ ghi nợ cũng có thể có năm bên tham gia. Nhiều công ty có vốn hóa siêu lớn đều được xây dựng xung quanh kiểu tìm kiếm lợi ích này. Blockchain có khả năng cô đọng những thị trường đa bên này thành chỉ còn hai bên: bên mua và bên bán. Tất cả không gian tìm kiếm lợi ích sẽ biến mất.

Blockchain không chỉ có thể làm đảo lộn các thị trường hiện tại. Nếu đưa những tài sản vốn thiếu thanh khoản trong lịch sử (như các khoản vay) và hiệu suất lịch sử của chúng lên blockchain, blockchain có thể mang lại thanh khoản chưa từng có cho những thị trường này. Thanh khoản này, kết hợp với khả năng số hóa và kiểm soát tài sản một cách hoàn chỉnh thực sự—sẽ mở ra những cơ hội huy động vốn trước đây không thể tiếp cận. Cơ hội đột phá mà blockchain mang lại là không nhỏ, nhưng cơ hội phát triển mà nó tạo ra còn lớn hơn.

Đó chính là khoảnh khắc “aha” của tôi. Bạn có thể tạo ra tài sản số nguyên bản, mọi người không cần dựa vào niềm tin mà vẫn biết được quyền sở hữu thực sự, thành phần và lịch sử của tài sản. Tài sản có thể được giao dịch song phương, theo thời gian thực, không có rủi ro đối tác hay rủi ro thanh toán. Người cho vay có thể kiểm soát tài sản thế chấp một cách hoàn chỉnh, số hóa ngay lập tức. Blockchain đã hoàn toàn tái định hình cách tài sản được khởi tạo, giao dịch và huy động vốn. Đây không phải là một cuộc cải tổ fintech kiểu “trang điểm cho con lợn” đối với những thứ cũ, mà là một hệ sinh thái thị trường vốn hoàn toàn mới. Tôi muốn đứng ở tuyến đầu thúc đẩy sự thay đổi này.

Figure: Tái định hình thị trường vốn bằng blockchain

Đầu năm 2018, tôi cùng vợ là June Ou và một số người cùng chí hướng đã cùng nhau sáng lập Figure. Mục tiêu của Figure rất đơn giản: thay đổi thị trường vốn bằng blockchain. Để làm được điều này, chúng tôi phải mang một trường hợp sử dụng thực tế và có thể đo lường được ra thị trường.

Năm 2018, một số công ty crypto đã huy động vốn bằng cách bán token. Chúng tôi chọn một con đường khác. Chúng tôi tin rằng có thể khởi tạo, tổng hợp và chứng khoán hóa các khoản vay trên blockchain, từ đó tiết kiệm tới 85 điểm cơ bản (bps) chi phí giao dịch. Chúng tôi mang ý tưởng này đến trao đổi với các ngân hàng, họ đều nói: “Tuyệt vời! Chúng tôi thích! Chúng tôi sẵn sàng là ngân hàng thứ 10 làm điều này…” Rõ ràng, đây không phải là trường hợp “bạn xây dựng, họ sẽ đến”—chỉ làm ra hệ thống thôi thì không ai tự động tham gia cả.

Sau khi từng dẫn đầu mảng cho vay tại SoFi, chúng tôi không quá hào hứng với việc xây dựng lại một tổ chức cho vay, nhưng cũng nhận ra rằng phải chứng minh cho thị trường thấy rằng làm trên blockchain sẽ tốt hơn. Năm 2018, chúng tôi trở thành một trong những đội ngũ đầu tiên khởi tạo khoản vay tiêu dùng trên blockchain. Figure bắt đầu với vai trò là bên khởi tạo khoản vay trực tiếp tới khách hàng, chỉ khác là nền tảng được xây dựng trên blockchain. Chúng tôi chọn sản phẩm đầu tiên là tín dụng quay vòng dựa trên giá trị nhà ở (HELOC), vì chúng tôi thấy chưa ai khởi tạo nó một cách hiệu quả (greenfield), và cũng không muốn ngay lập tức đối đầu với các ông lớn trong mảng cho vay tiêu dùng hoặc thế chấp, chúng tôi cần thời gian để thuyết phục cả hai phía mua và bán chấp nhận công nghệ mới này.

Chẳng bao lâu sau, chúng tôi mở rộng mô hình sang B2B2C. Hiện nay có hơn 168 bên thứ ba sử dụng công nghệ của chúng tôi để khởi tạo khoản vay trên blockchain, trong đó có một nửa trong top 20 tổ chức thế chấp bán lẻ lớn nhất. Gần đây, chúng tôi lại mở ra thị trường vốn gốc blockchain cho các bên khởi tạo này: nhờ công nghệ của chúng tôi, họ có thể bán tài sản trực tiếp, song phương cho thị trường vốn blockchain (và sắp tới là huy động vốn), không cần Figure làm trung gian nữa.

Năm 2020, chúng tôi hoàn thành thương vụ chứng khoán hóa khoản vay tiêu dùng gốc blockchain đầu tiên trong ngành; năm 2023, lại hoàn thành thương vụ chứng khoán hóa đầu tiên được xếp hạng AAA trong ngành. Kể từ khi ra mắt, chúng tôi đã khởi tạo hơn 15 billions USD khoản vay trên blockchain, và hoàn thành hơn 50 billions USD giao dịch trên chuỗi. Chúng tôi là bên tham gia lớn nhất trong lĩnh vực RWA trên blockchain công khai, cho đến nay chưa ai đuổi kịp.

Năm 2018, hầu hết các blockchain chủ đạo đều dựa trên PoW (bằng chứng công việc). PoW thực sự có nhiều thách thức khi áp dụng vào dịch vụ tài chính: chi phí, tốc độ, và quan trọng nhất là tính dự đoán. PoS (bằng chứng cổ phần) khi đó bắt đầu nổi lên, có thể đáp ứng tốt hơn những vấn đề này. Sau một lần thử nghiệm sai lầm với chuỗi bán cấp phép, June và đội ngũ của cô ấy đã xây dựng và phát hành Provenance Blockchain. Provenance là một blockchain công khai, phi tập trung, dựa trên PoS. Figure không kiểm soát Provenance, dù chúng tôi nắm giữ 20% token tiện ích $HASH và liên tục hỗ trợ phát triển giao thức này. Provenance được xây dựng cho dịch vụ tài chính, đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy tổ chức áp dụng blockchain.

Blockchain và thị trường vốn

Chúng tôi tin rằng, giá trị cốt lõi mà blockchain mang lại cho thị trường vốn có ba điểm. Đầu tiên là ở tầng giao dịch—giảm chi phí kiểm toán, kiểm soát chất lượng, kiểm tra lại của bên thứ ba và nhiều loại chi phí khác; chúng tôi đã hưởng lợi đáng kể từ điều này. Thứ hai là thanh khoản—hỗ trợ thị trường song phương, thời gian thực, hoạt động 24/7. Chúng tôi và các đối tác đang xây dựng thị trường giao dịch khoản vay greenfield như vậy. Cuối cùng là huy động vốn, chúng tôi cho rằng đây là giá trị lớn nhất.

Đưa tài sản số nguyên bản (ví dụ như khoản vay) lên blockchain, người cho vay có thể hoàn thiện quyền bảo đảm (ví dụ thông qua công nghệ đăng ký tài sản số của Figure, DART) và có được quyền kiểm soát. Người cho vay có thể trực tiếp đánh giá tính thanh khoản, biến động và tỷ lệ cho vay trước của tài sản thế chấp để xác định rủi ro, thay vì chỉ đánh giá tín nhiệm người vay. Khi chúng tôi kết nối trực tiếp nguồn cung và cầu vốn, có thể xây dựng thị trường kiểu Pareto: cả người cho vay và người vay đều được hưởng lợi, vì họ không còn phải chịu chi phí kém hiệu quả của bên phân bổ vốn và các trung gian khác. Chúng tôi đã áp dụng phương pháp phi tập trung (DeFi) này trước tiên cho sàn giao dịch crypto của mình để cung cấp tài trợ bảo đảm, gần đây lại đưa khoản vay của Figure vào thị trường cho vay DeFi của chúng tôi—Democratized Prime. Cũng giống như những gì chúng tôi làm ở tầng giao dịch/thanh khoản, chúng tôi đang dùng tài sản của chính mình để chứng minh sức mạnh của DeFi trong huy động vốn.

Chúng tôi luôn tin rằng DeFi cuối cùng sẽ trở thành phương thức huy động vốn tài sản chủ đạo, và các quy định pháp lý gần đây đang thúc đẩy điều này diễn ra nhanh hơn. Bộ Tài chính Mỹ sau khi Đạo luật GENIUS được thông qua từng chỉ ra rằng có hàng nghìn tỷ USD có thể chảy vào trái phiếu kho bạc Mỹ thông qua stablecoin. Những nguồn vốn này chủ yếu sẽ đến từ tiền gửi ngân hàng. Năm 2022–2023, 1 trillion USD tiền gửi ngân hàng rút ra gần như khiến hệ thống tài chính tê liệt. Nếu Bộ Tài chính đúng về quy mô và lộ trình, thì phải có một thứ gì đó mới để lấp đầy khoảng trống. Chúng tôi tin đó chính là DeFi, và chúng tôi đang dẫn đầu con đường này trong lĩnh vực RWA.

“Endgame” của blockchain

Chúng tôi tin rằng, đề xuất giá trị của blockchain có thể mở rộng tới mọi loại tài sản. Lấy cổ phiếu công khai làm ví dụ, ngoài hiệu quả giao dịch và thanh khoản, cải tiến lớn nhất mà blockchain mang lại có thể là ở khía cạnh huy động vốn. Hãy tưởng tượng một kịch bản, bạn có thể thế chấp chéo cổ phiếu với các tài sản phi cổ phiếu khác một cách liền mạch để nhận đòn bẩy; hoặc nhà đầu tư trực tiếp kiểm soát và hưởng lợi kinh tế từ việc cho mượn cổ phiếu của mình. Blockchain là công cụ cân bằng sân chơi tài chính. Chúng tôi đã tiên phong làm dịch vụ cho vay trên chuỗi, bước tiếp theo chúng tôi muốn dẫn đầu là đưa các loại tài sản mới (như cổ phiếu) lên blockchain.

Giống như Web 2.0 ngày nay có bảy cổ phiếu khổng lồ, tôi tin rằng Web 3.0 cũng sẽ có một nhóm công ty cùng đẳng cấp đại diện cho công nghệ blockchain. IPO của chúng tôi giúp chúng tôi tiến gần hơn tới việc trở thành người dẫn đầu trong nhóm này. Dù chúng tôi đã xây dựng được một công ty dựa trên blockchain có lợi nhuận và tăng trưởng nhanh trong môi trường pháp lý cực kỳ khắt khe, chúng tôi vẫn rất lạc quan: những thay đổi về quy định và sự chấp nhận blockchain của thị trường công khai sẽ thúc đẩy toàn ngành và các cơ hội trong vài năm tới. IPO chỉ là một bước trong quá trình dài đưa blockchain vào mọi khâu của thị trường vốn.