Texas thành lập quỹ dự trữ Bitcoin, tại sao lại ưu tiên chọn BlackRock BTC ETF?

Bang Texas đã chính thức thực hiện bước đầu tiên, có khả năng trở thành bang đầu tiên của Hoa Kỳ đưa bitcoin vào danh mục tài sản dự trữ chiến lược.

Tác giả: Oluwapelumi Adejumo

Biên dịch: Saoirse, Foresight News

Bang Texas đã chính thức thực hiện bước đầu tiên, có khả năng trở thành bang đầu tiên của Hoa Kỳ đưa bitcoin vào danh mục tài sản dự trữ chiến lược.

Ngày 25 tháng 11, Chủ tịch Ủy ban Blockchain Texas, ông Lee Bratcher, tiết lộ rằng nền kinh tế này với quy mô 2.7 nghìn tỷ USD, đứng thứ tám toàn cầu, đã mua vào ETF bitcoin giao ngay của BlackRock (mã IBIT) trị giá 5 triệu USD.

Ông bổ sung rằng, ngay khi bang hoàn thiện khung quản lý lưu ký và thanh khoản theo yêu cầu của dự luật dự trữ mới, khoản phân bổ thứ hai trị giá 5 triệu USD sẽ được dùng để mua trực tiếp bitcoin.

Hai khoản vốn này sẽ xây dựng một cây cầu giữa mô hình vận hành tổ chức hiện tại và mô hình chính phủ tương lai “không chỉ mua bitcoin mà còn nắm giữ bitcoin”.

Texas xây dựng bản thiết kế dự trữ bitcoin cấp bang đầu tiên

Ban đầu, Texas không trực tiếp nắm giữ bitcoin trên chuỗi mà chọn IBIT làm điểm khởi đầu. Đối với các tổ chức lớn muốn phân bổ bitcoin trong khuôn khổ quản lý và vận hành quen thuộc, IBIT đã trở thành lựa chọn mặc định.

Cơ sở pháp lý cho giao dịch mua này là “Dự luật Thượng viện số 21” – dự luật này được Thống đốc Greg Abbott ký vào tháng 6 năm nay, chính thức thành lập “Dự trữ Bitcoin Chiến lược Texas”.

Theo khung pháp luật, miễn là bitcoin duy trì giá trị vốn hóa trung bình 24 tháng không dưới 500 tỷ USD, kiểm toán viên bang có quyền tiếp tục tăng sở hữu tài sản này. Hiện tại, bitcoin là đồng tiền mã hóa duy nhất đáp ứng ngưỡng vốn hóa này.

Hệ thống dự trữ này hoạt động độc lập với kho bạc bang, quy định rõ quy trình quản trị liên quan đến việc nắm giữ tài sản và thành lập hội đồng tư vấn chịu trách nhiệm giám sát và kiểm soát rủi ro.

Dù khoản đầu tư ban đầu 5 triệu USD là con số nhỏ so với quy mô tài chính tổng thể của Texas, nhưng logic vận hành của giao dịch này còn ý nghĩa hơn nhiều so với quy mô vốn.

Texas đang thử nghiệm: trong một hệ thống tài chính cấp bang đã quản lý hàng trăm tỷ USD quỹ đa dạng, liệu bitcoin có thể chính thức được đưa vào danh mục công cụ dự trữ công cộng hay không.

Một khi quy trình vận hành liên quan được triển khai, khoản vốn thứ hai sẽ được dùng để “tự lưu ký bitcoin” – mô hình này sẽ tạo ra tác động hoàn toàn khác biệt đối với tính thanh khoản tài sản, tính minh bạch và quy trình kiểm toán.

Hiện tại, Texas đang thiết kế một quy trình “lưu ký chủ quyền” thay vì sử dụng mô hình môi giới tổ chức truyền thống. Hệ thống dự trữ này sẽ yêu cầu có đơn vị lưu ký đủ điều kiện, cơ sở lưu trữ lạnh, quy trình quản lý khóa, cơ chế kiểm toán độc lập và chế độ báo cáo định kỳ.

Những yếu tố này sẽ tạo thành một mẫu hình có thể sao chép, các bang khác không cần thiết kế lại cấu trúc quản trị mà có thể áp dụng trực tiếp.

Tại sao BlackRock IBIT trở thành lựa chọn đầu tiên của Texas?

Việc chọn IBIT làm điểm tiếp cận thị trường bitcoin không có nghĩa Texas ưu tiên ETF hơn bitcoin gốc, mà về bản chất đây là một giải pháp linh hoạt dựa trên thực tiễn vận hành.

IBIT mới ra mắt hai năm nhưng đã trở thành ETF bitcoin được các tổ chức lớn nắm giữ rộng rãi nhất. Là sản phẩm ETF bitcoin lớn nhất hiện nay, tổng dòng vốn ròng tích lũy đã vượt 62 tỷ USD.

(Chú thích ảnh: Dữ liệu dòng vốn ròng tích lũy của BlackRock IBIT, nguồn: SoSo Value)

Hơn nữa, đa số khu vực vẫn chưa xây dựng được hệ thống tự lưu ký bitcoin cho khu vực công, trong khi việc xây dựng hạ tầng này đòi hỏi hoàn thành hàng loạt quy trình phức tạp như mua sắm, mô hình hóa an ninh và phê duyệt chính sách. Do đó, Texas chọn IBIT làm “công cụ chuyển tiếp” – trong thời gian hoàn thiện cấu trúc dự trữ vĩnh viễn, trước mắt sử dụng IBIT để phân bổ tài sản bitcoin.

Chiến lược “vòng vo” này có ý nghĩa tham khảo lớn vì nó rất giống với lộ trình của các tổ chức lớn khác.

Đại học Harvard tiết lộ, trong quý 3 năm nay, IBIT đã trở thành một trong những khoản nắm giữ cổ phiếu Mỹ lớn nhất của họ; cùng kỳ, Ủy ban Đầu tư Abu Dhabi đã nâng số lượng cổ phiếu IBIT nắm giữ lên khoảng 8 triệu, tăng gấp đôi so với trước đó; hệ thống lương hưu bang Wisconsin cũng đã phân bổ hơn 160 triệu USD vào ETF bitcoin giao ngay thông qua IBIT vào đầu năm nay.

Xu hướng đã rất rõ ràng: dù mục tiêu đầu tư, đặc điểm khu vực và khung rủi ro của các tổ chức khác nhau, nhưng tất cả đều đồng loạt chọn IBIT làm công cụ. Lợi thế cốt lõi của IBIT là: cung cấp dịch vụ lưu ký qua tổ chức trung gian uy tín, đơn giản hóa quy trình báo cáo và đáp ứng yêu cầu kế toán rõ ràng theo quy tắc giá trị hợp lý mới có hiệu lực từ năm 2025.

Những điều kiện thuận lợi này khiến IBIT trở thành “cổng mặc định” để các tổ chức công và bán công phân bổ bitcoin. Điểm đặc biệt của Texas chỉ là việc phân bổ bitcoin qua IBIT mang tính “chuyển tiếp tạm thời”.

Nếu các bang khác làm theo, sẽ có tác động gì?

Vấn đề quan trọng hơn là: động thái này của Texas là trường hợp cá biệt, hay sẽ trở thành bản thiết kế để các bang khác noi theo?

Nhà phân tích bitcoin Shanaka Anslem Perera cho biết:

“Phản ứng dây chuyền này có thể dự đoán được. Trong 18 tháng tới, dự kiến sẽ có 4 đến 8 bang làm theo, tổng quy mô quỹ dự trữ mà các bang này kiểm soát vượt 1.2 nghìn tỷ USD. Ngắn hạn, dưới tác động ‘hiệu ứng bắt chước’, dòng vốn tổ chức dự kiến sẽ đạt 300 triệu đến 1.5 tỷ USD. Đây không phải là đầu cơ, mà là thực tiễn của lý thuyết trò chơi đang diễn ra.”

Hiện tại, các bang có lập trường chính trị tương đồng như New Hampshire, Arizona đã ban hành luật liên quan đến dự trữ bitcoin – họ coi bitcoin là tài sản chiến lược để phòng ngừa rủi ro hệ thống tài chính toàn cầu.

Tương lai có thể sẽ có thêm nhiều bang tham gia: sau khi chuẩn mực kế toán mới loại bỏ điều khoản phạt “định giá theo thị trường” trước đây, các bang này có thể sử dụng nguồn vốn thặng dư cấu trúc để phân bổ bitcoin, đa dạng hóa tài sản.

Hơn nữa, việc chính quyền cấp bang tham gia thị trường bitcoin không chỉ mang ý nghĩa “biểu tượng”. Việc mua ETF sẽ không làm thay đổi nguồn cung lưu thông của bitcoin, vì cấu trúc quỹ tín thác khi phát hành và mua lại cổ phần sẽ không rút bitcoin khỏi thị trường thanh khoản.

Trong khi đó, “tự lưu ký” sẽ tạo ra hiệu ứng ngược lại: khi bitcoin được mua vào và chuyển vào kho lạnh, nó sẽ rời khỏi nhóm lưu thông có thể giao dịch, làm giảm nguồn cung bitcoin mà các sàn giao dịch và nhà tạo lập thị trường có thể sử dụng.

Nếu Texas mở rộng quy mô dự trữ bitcoin từ mức khởi điểm 10 triệu USD lên cao hơn nữa, sự khác biệt trên sẽ tạo ra tác động đáng kể. Dù nhu cầu cấp bang không lớn, nhưng sẽ xuất hiện một nhóm người mua hoàn toàn mới – nhóm này có hành vi ngược chu kỳ với “nhà giao dịch nhiễu loạn” (chỉ các nhà đầu tư hoặc chủ thể giao dịch trên thị trường tài chính không dựa trên phân tích hợp lý, thông tin thị trường thực tế hoặc logic cơ bản như lợi nhuận doanh nghiệp, dữ liệu kinh tế vĩ mô, mà bị chi phối bởi các yếu tố phi lý trí), và không thường xuyên điều chỉnh vị thế.

Ảnh hưởng này giống như “neo ổn định” hơn là nguồn gốc biến động. Nếu các bang khác áp dụng chính sách tương tự, độ co giãn của đường cung bitcoin sẽ tiếp tục giảm, còn độ nhạy giá sẽ tăng lên.