10 dự đoán hàng đầu về tiền mã hóa của Grayscale, những xu hướng quan trọng năm 2026 không thể bỏ lỡ

Tiêu đề gốc: 2026 Digital Asset Outlook: Dawn of the Institutional Era
Tác giả gốc: Nhóm nghiên cứu Grayscale
Biên dịch: Peggy, BlockBeats

Lời người biên dịch: Sau nhiều năm trải qua các chu kỳ biến động mạnh và được thúc đẩy bởi các câu chuyện lớn, tài sản mã hóa đang bước vào một giai đoạn hoàn toàn khác biệt. Sự gia tăng bất ổn của hệ thống tiền pháp định, khung pháp lý dần hình thành, cùng với sự thúc đẩy của ETP giao ngay, luật pháp về stablecoin và sự tham gia của các tổ chức, đang tái định hình cách dòng tiền chảy vào thị trường crypto.

Nhận định cốt lõi mà Grayscale đưa ra trong “Triển vọng tài sản số năm 2026” là: Sức mạnh chủ đạo của thị trường crypto đang chuyển từ chu kỳ của nhà đầu tư cá nhân sang vốn tổ chức. Giá cả không còn chủ yếu dựa vào các đợt tăng bùng nổ do cảm xúc, mà ngày càng được thúc đẩy bởi các kênh tuân thủ, dòng tiền dài hạn và các yếu tố cơ bản bền vững, câu chuyện “chu kỳ bốn năm” đang dần yếu đi.

Bài viết này hệ thống hóa 10 chủ đề đầu tư có thể định hình thị trường năm 2026, từ lưu trữ giá trị, stablecoin, token hóa tài sản, đến DeFi, AI và hạ tầng bảo mật, phác họa bức tranh hệ sinh thái crypto dần được tích hợp vào hệ thống tài chính truyền thống. Đồng thời, báo cáo cũng chỉ rõ những chủ đề “hot” nào trong ngắn hạn chỉ là “nhiễu”, chứ không phải yếu tố quyết định.

Dưới đây là nội dung gốc:

Những điểm chính (Key Takeaways)

Chúng tôi dự đoán năm 2026 sẽ thúc đẩy sự chuyển đổi cấu trúc trong đầu tư tài sản số, với động lực nền tảng đến từ hai chủ đề lớn: nhu cầu gia tăng đối với công cụ lưu trữ giá trị thay thế ở cấp độ vĩ mô, và sự cải thiện rõ rệt về minh bạch pháp lý. Sự kết hợp của hai yếu tố này dự kiến sẽ thu hút nguồn vốn mới, mở rộng phạm vi ứng dụng tài sản số (đặc biệt trong nhóm cố vấn quản lý tài sản và nhà đầu tư tổ chức), đồng thời thúc đẩy blockchain công khai hòa nhập sâu hơn vào hạ tầng tài chính truyền thống.

Dựa trên các xu hướng trên, chúng tôi nhận định định giá tài sản số năm 2026 sẽ tăng trưởng tổng thể, đồng thời lý thuyết “chu kỳ bốn năm” (tức là thị trường crypto vận động theo nhịp điệu cố định bốn năm) sẽ kết thúc. Theo chúng tôi, giá bitcoin nhiều khả năng sẽ lập đỉnh lịch sử mới trong nửa đầu năm.

Grayscale dự đoán, luật pháp cấu trúc thị trường crypto được cả hai đảng ủng hộ sẽ chính thức trở thành luật tại Mỹ vào năm 2026. Điều này sẽ làm sâu sắc hơn sự hòa nhập giữa blockchain công khai và tài chính truyền thống, thúc đẩy giao dịch chứng khoán tài sản số tuân thủ pháp luật, đồng thời mở đường cho các startup và doanh nghiệp lớn phát hành tài sản trên chuỗi.

Triển vọng của hệ thống tiền pháp định ngày càng bất ổn; ngược lại, chúng ta gần như chắc chắn rằng đồng bitcoin thứ 20 triệu sẽ được đào vào tháng 3 năm 2026. Trong bối cảnh rủi ro tiền pháp định gia tăng, các hệ thống tiền kỹ thuật số như bitcoin và ethereum, với đặc điểm minh bạch, có thể lập trình và nguồn cung cuối cùng khan hiếm, dự kiến sẽ đón nhận nhu cầu mạnh mẽ hơn.

Chúng tôi dự đoán, năm 2026 sẽ có nhiều tài sản số hơn được mở cho nhà đầu tư thông qua các sản phẩm giao dịch trên sàn (ETP). Các sản phẩm này đã có khởi đầu tốt, nhưng nhiều nền tảng vẫn đang tiến hành thẩm định và thúc đẩy việc đưa tài sản số vào quy trình phân bổ tài sản. Khi quá trình này dần hoàn thiện, dòng vốn tổ chức với tốc độ chậm nhưng quy mô lớn dự kiến sẽ tiếp tục đổ vào thị trường trong năm 2026.

Chúng tôi cũng tổng hợp 10 chủ đề đầu tư crypto năm 2026 để phản ánh các kịch bản ứng dụng rộng lớn của công nghệ blockchain công khai đang nổi lên. Mỗi chủ đề đều liên quan đến các tài sản số tương ứng:

1. Rủi ro mất giá của USD thúc đẩy nhu cầu về các giải pháp thay thế tiền tệ

2. Minh bạch pháp lý nâng đỡ việc ứng dụng tài sản số

3. Sau khi GENIUS Act được thông qua, ảnh hưởng của stablecoin tiếp tục mở rộng

4. Token hóa tài sản bước vào bước ngoặt quan trọng

5. Blockchain tiến vào dòng chính, nhu cầu về giải pháp bảo mật tăng cao

6. AI hướng tới tập trung hóa, kêu gọi giải pháp kiểu blockchain

7. DeFi phát triển nhanh, dẫn đầu bởi lĩnh vực cho vay

8. Việc ứng dụng đại trà thúc đẩy xây dựng hạ tầng thế hệ tiếp theo

9. Tập trung hơn vào mô hình thu nhập bền vững

10. Nhà đầu tư sẽ “mặc định” tìm kiếm lợi nhuận từ staking

Cuối cùng, chúng tôi cũng chỉ ra hai chủ đề dự kiến sẽ không có tác động thực chất đến thị trường crypto năm 2026:

Tính toán lượng tử: Chúng tôi cho rằng, nghiên cứu và chuẩn bị cho mật mã hậu lượng tử sẽ tiếp tục, nhưng khó có khả năng ảnh hưởng đến định giá thị trường trong năm tới.

Các công ty kho bạc tài sản số (DATs): Dù nhận được nhiều sự chú ý từ truyền thông, chúng tôi nhận định chúng sẽ không trở thành biến số then chốt quyết định xu hướng thị trường tài sản số năm 2026.

Triển vọng tài sản số năm 2026: Bình minh của kỷ nguyên tổ chức

Mười lăm năm trước, tiền mã hóa vẫn là một thử nghiệm: chỉ có một loại tài sản là bitcoin, với vốn hóa khoảng 1 triệu USD. Ngày nay, tiền mã hóa đã phát triển thành một ngành công nghiệp mới nổi, trở thành một loại tài sản thay thế quy mô trung bình với hàng triệu token, tổng vốn hóa khoảng 3 nghìn tỷ USD (xem biểu đồ 1).

Khi các nền kinh tế lớn dần xây dựng khung pháp lý hoàn chỉnh hơn, sự hòa nhập giữa blockchain công khai và hệ thống tài chính truyền thống ngày càng sâu sắc, liên tục thu hút dòng vốn dài hạn đổ vào thị trường này.

Biểu đồ 1: Tài sản số đã trở thành một loại tài sản thay thế quy mô trung bình

Trong quá trình phát triển của tài sản số, định giá token từng trải qua bốn đợt điều chỉnh chu kỳ quy mô lớn, với nhịp độ khoảng bốn năm một lần (xem biểu đồ 2). Trong ba trường hợp, đỉnh chu kỳ đều xuất hiện khoảng 1 đến 1,5 năm sau sự kiện halving của bitcoin; bản thân sự kiện halving cũng diễn ra theo chu kỳ bốn năm.

Chu kỳ tăng giá lần này đã kéo dài hơn ba năm, lần halving gần nhất của bitcoin diễn ra vào tháng 4 năm 2024, tức đã hơn 1,5 năm. Do đó, một số nhà đầu tư dựa trên kinh nghiệm truyền thống cho rằng giá bitcoin có thể đã đạt đỉnh vào tháng 10, và năm 2026 sẽ là một năm khó khăn cho lợi nhuận tài sản số.

Biểu đồ 2: Định giá tăng năm 2026 sẽ đánh dấu sự kết thúc của lý thuyết “chu kỳ bốn năm”

Grayscale cho rằng, tài sản số đang trong một chu kỳ tăng giá kéo dài, và năm 2026 sẽ là điểm mốc kết thúc cho cái gọi là “chu kỳ bốn năm”. Chúng tôi dự đoán định giá của sáu phân khúc tài sản số lớn sẽ tăng đồng loạt trong năm 2026, và giá bitcoin có thể vượt đỉnh lịch sử trong nửa đầu năm.

Lý do chúng tôi lạc quan chủ yếu dựa trên hai trụ cột:

Thứ nhất, nhu cầu vĩ mô đối với công cụ lưu trữ giá trị thay thế sẽ tiếp tục tồn tại.

Tính theo vốn hóa, bitcoin và ethereum là hai tài sản số lớn nhất hiện nay, có thể xem là hàng hóa kỹ thuật số khan hiếm và tài sản tiền tệ thay thế. Đồng thời, hệ thống tiền pháp định (và các tài sản định giá bằng tiền pháp định) đang đối mặt với rủi ro bổ sung, nợ công cao và ngày càng tăng có thể gây áp lực lạm phát trung-dài hạn (xem biểu đồ 3).

Trong bối cảnh này, các hàng hóa khan hiếm, dù là vàng, bạc vật lý hay bitcoin, ethereum kỹ thuật số, đều có thể đóng vai trò “neo giữ” phòng ngừa rủi ro tiền pháp định trong danh mục đầu tư. Theo chúng tôi, miễn là rủi ro mất giá tiền pháp định tiếp tục tăng, nhu cầu phân bổ bitcoin và ethereum trong danh mục đầu tư cũng sẽ tăng theo.

Biểu đồ 3: Vấn đề nợ của Mỹ làm suy yếu độ tin cậy của kỳ vọng lạm phát thấp

Thứ hai, minh bạch pháp lý đang thúc đẩy dòng vốn tổ chức vào lĩnh vực blockchain công khai.

Điều này dễ bị bỏ qua, nhưng cho đến năm nay, chính phủ Mỹ vẫn đang điều tra và/hoặc kiện nhiều tổ chức đầu ngành crypto, bao gồm Coinbase, Ripple, Binance, Robinhood, Consensys, Uniswap và OpenSea. Ngay cả hiện tại, các sàn giao dịch và trung gian crypto khác vẫn thiếu hướng dẫn pháp lý rõ ràng, thống nhất ở cấp độ thị trường giao ngay.

Tuy nhiên, tình hình đang chuyển biến chậm nhưng rõ ràng.

Năm 2023, Grayscale thắng kiện Ủy ban Chứng khoán Mỹ (SEC), mở đường cho các sản phẩm ETP giao ngay crypto;

Năm 2024, ETP giao ngay bitcoin và ethereum chính thức ra mắt thị trường;

Năm 2025, Quốc hội Mỹ thông qua GENIUS Act về stablecoin, các cơ quan quản lý cũng bắt đầu điều chỉnh thái độ với ngành crypto, vừa nhấn mạnh bảo vệ người tiêu dùng và ổn định tài chính, vừa hợp tác với ngành và cung cấp hướng dẫn pháp lý rõ ràng hơn;

Năm 2026, Grayscale dự đoán Quốc hội sẽ thông qua luật cấu trúc thị trường crypto được cả hai đảng đồng thuận, củng cố vị thế tài chính blockchain trong thị trường vốn Mỹ ở cấp thể chế, đồng thời thúc đẩy dòng vốn tổ chức tiếp tục đổ vào (xem biểu đồ 4).

Biểu đồ 4: Quy mô huy động vốn tăng, phản ánh niềm tin tổ chức đang mạnh lên

Theo chúng tôi, dòng vốn mới vào hệ sinh thái crypto chủ yếu sẽ thông qua các ETP giao ngay. Từ khi ETP giao ngay bitcoin niêm yết tại Mỹ vào tháng 1/2024, tổng dòng vốn ròng vào ETP crypto toàn cầu đã đạt khoảng 87 tỷ USD (xem biểu đồ 5).

Dù các sản phẩm này đã thành công nổi bật ngay từ đầu, quá trình đưa tài sản số vào danh mục đầu tư chính thống vẫn ở giai đoạn đầu. Grayscale ước tính, hiện tỷ lệ tài sản số trong tổng tài sản được ủy thác/cố vấn quản lý tại Mỹ vẫn dưới 0,5%. Khi nhiều nền tảng đầu tư hoàn tất thẩm định, xây dựng giả định thị trường vốn và đưa tài sản số vào danh mục mẫu, tỷ lệ này sẽ tiếp tục tăng.

Bên cạnh kênh quản lý tài sản, một số tổ chức tiên phong đã phân bổ ETP crypto vào danh mục đầu tư tổ chức, bao gồm Harvard Management Company và Mubadala (quỹ đầu tư quốc gia Abu Dhabi). Chúng tôi dự đoán, đến năm 2026, danh sách tổ chức này sẽ mở rộng đáng kể.

Biểu đồ 5: ETP giao ngay crypto tiếp tục hút dòng vốn ròng

Khi thị trường crypto ngày càng được dẫn dắt bởi dòng vốn tổ chức, đặc điểm biến động giá cũng thay đổi theo. Trong mỗi chu kỳ tăng giá trước đây, giá bitcoin từng tăng ít nhất 1000% trong một năm (xem biểu đồ 6). Nhưng ở chu kỳ này, mức tăng cao nhất chỉ khoảng 240% (tính đến năm tài chính kết thúc tháng 3/2024).

Chúng tôi cho rằng, sự khác biệt này phản ánh hành vi mua vào ổn định, bền vững của tổ chức gần đây, thay vì kiểu “đu đỉnh” do cảm xúc nhà đầu tư cá nhân dẫn dắt như các chu kỳ trước. Dù đầu tư tài sản số vẫn tiềm ẩn rủi ro lớn, tại thời điểm viết báo cáo này, chúng tôi đánh giá xác suất xảy ra điều chỉnh chu kỳ sâu và kéo dài là khá thấp. Ngược lại, dưới tác động của dòng vốn tổ chức liên tục, giá cả có khả năng tăng ổn định, dần dần và có thể trở thành xu hướng chủ đạo trong năm tới.

Biểu đồ 6: Trong chu kỳ này, giá bitcoin không tăng vọt dữ dội

Môi trường thị trường vĩ mô tương đối thuận lợi cũng có thể giúp giảm rủi ro giảm giá token trong năm 2026.

Nhìn lại lịch sử, hai đỉnh chu kỳ trước đều xuất hiện trong giai đoạn Fed tăng lãi suất (xem biểu đồ 7). Ngược lại, Fed đã ba lần cắt giảm lãi suất trong năm 2025 và dự kiến sẽ tiếp tục hạ lãi suất trong năm tới.

Kevin Hassett, người được coi là ứng viên thay thế Jerome Powell làm Chủ tịch Fed, gần đây phát biểu trên chương trình “Face the Nation”: “Người dân Mỹ có thể kỳ vọng Tổng thống Trump sẽ chọn một người giúp họ vay mua ô tô rẻ hơn và dễ dàng hơn để có khoản thế chấp nhà với lãi suất thấp hơn.”

Tổng thể, tăng trưởng kinh tế kết hợp với chính sách Fed nới lỏng thường giúp tăng khẩu vị rủi ro của nhà đầu tư, tạo dư địa tăng giá tiềm năng cho các tài sản rủi ro, bao gồm cả tài sản số.

Biểu đồ 7: Đỉnh chu kỳ trước thường trùng với giai đoạn Fed tăng lãi suất

Giống như các loại tài sản khác, giá tài sản số cũng được quyết định bởi cả yếu tố cơ bản và dòng vốn. Thị trường hàng hóa có tính chu kỳ, tài sản số trong tương lai cũng có thể trải qua các đợt điều chỉnh chu kỳ kéo dài. Nhưng chúng tôi cho rằng, năm 2026 không hội tụ các điều kiện như vậy.

Xét về cơ bản, các yếu tố hỗ trợ vẫn vững chắc: nhu cầu vĩ mô đối với công cụ lưu trữ giá trị thay thế và dòng vốn tổ chức nhờ minh bạch pháp lý đang đặt nền móng lâu dài cho công nghệ blockchain công khai. Đồng thời, dòng vốn mới vẫn tiếp tục chảy vào thị trường. Đến cuối năm sau, ETP crypto nhiều khả năng sẽ xuất hiện trong nhiều danh mục đầu tư hơn. Chu kỳ này không xuất hiện làn sóng vốn cá nhân tập trung, thay vào đó là nhu cầu phân bổ ổn định, liên tục từ nhiều loại danh mục đầu tư vào ETP crypto. Trong môi trường vĩ mô thuận lợi, chúng tôi tin rằng đây chính là điều kiện then chốt để tài sản số lập đỉnh mới năm 2026.

10 chủ đề đầu tư crypto năm 2026

Tài sản số là một loại tài sản đa dạng cao, phản ánh nhiều kịch bản ứng dụng của công nghệ blockchain công khai. Phần dưới đây tóm tắt nhận định của Grayscale về 10 chủ đề đầu tư crypto quan trọng nhất năm 2026, đồng thời chỉ ra hai “nhiễu” (red herrings). Ở mỗi chủ đề, chúng tôi liệt kê các token liên quan nhất theo quan điểm của mình. Về phân loại tài sản số có thể đầu tư, có thể tham khảo khung Crypto Sectors của chúng tôi.

Chủ đề 1: Rủi ro mất giá USD thúc đẩy nhu cầu về giải pháp thay thế tiền tệ

Tài sản số liên quan: BTC, ETH, ZEC

Kinh tế Mỹ đang đối mặt với vấn đề nợ cấu trúc (xem lại biểu đồ 3), điều này có thể gây áp lực lên vị thế của USD như công cụ lưu trữ giá trị trong trung-dài hạn. Các quốc gia khác cũng gặp thách thức tương tự, nhưng vì USD vẫn là đồng tiền quốc tế quan trọng nhất hiện nay, độ tin cậy của chính sách Mỹ đặc biệt quan trọng đối với dòng vốn xuyên biên giới tiềm năng.

Theo chúng tôi, chỉ một số ít tài sản số có khả năng trở thành công cụ lưu trữ giá trị, với điều kiện: có nền tảng ứng dụng đủ rộng, mạng lưới phi tập trung cao và tăng trưởng nguồn cung bị giới hạn. Đại diện tiêu biểu nhất là hai tài sản số lớn nhất theo vốn hóa – bitcoin và ethereum. Tương tự vàng vật lý, giá trị của chúng một phần đến từ tính khan hiếm và tự chủ.

Tổng nguồn cung bitcoin bị giới hạn vĩnh viễn ở mức 21 triệu, hoàn toàn do quy tắc lập trình quyết định. Ví dụ, chúng ta có thể xác định chắc chắn: đồng bitcoin thứ 20 triệu sẽ được đào vào tháng 3/2026. Hệ thống tiền kỹ thuật số với nguồn cung minh bạch, có thể dự đoán và cuối cùng khan hiếm này, về lý thuyết không phức tạp, nhưng trong môi trường hệ thống tiền pháp định đối mặt rủi ro tail risk, sức hút của nó ngày càng tăng. Miễn là mất cân bằng vĩ mô gây rủi ro tiền pháp định tiếp tục trầm trọng, nhu cầu đối với tài sản lưu trữ giá trị thay thế sẽ còn tăng (xem biểu đồ 8).

Thêm vào đó, Zcash là một đồng tiền kỹ thuật số phi tập trung quy mô nhỏ, có tính năng bảo mật, cũng có thể phù hợp để phân bổ vào danh mục phòng ngừa rủi ro mất giá USD (xem chi tiết chủ đề 5).

Biểu đồ 8: Mất cân bằng vĩ mô có thể thúc đẩy nhu cầu về công cụ lưu trữ giá trị thay thế

Chủ đề 2: Minh bạch pháp lý nâng đỡ việc ứng dụng rộng rãi tài sản số

Tài sản số liên quan: Gần như tất cả

Năm 2025, Mỹ đã tiến một bước quan trọng về minh bạch pháp lý crypto, bao gồm: thông qua GENIUS Act về stablecoin, hủy bỏ Thông báo Kế toán Nhân viên số 121 của SEC (SAB 121, liên quan đến xử lý kế toán lưu ký), đưa ra tiêu chuẩn niêm yết chung cho ETP crypto, và bắt đầu giải quyết vấn đề tiếp cận hệ thống ngân hàng truyền thống của ngành crypto (xem biểu đồ 9).

Nhìn về năm 2026, chúng tôi dự đoán sẽ có bước tiến quyết định hơn – thông qua luật cấu trúc thị trường crypto được cả hai đảng ủng hộ. Hạ viện Mỹ đã thông qua phiên bản dự luật của mình vào tháng 7, tức “Clarity Act”, và Thượng viện cũng đã bắt đầu quy trình lập pháp riêng. Dù các điều khoản cụ thể cần tiếp tục đàm phán, nhưng về tổng thể, luật này sẽ cung cấp cho thị trường vốn crypto một bộ quy tắc tương tự tài chính truyền thống, bao gồm yêu cầu đăng ký và công bố thông tin, tiêu chuẩn phân loại tài sản số, và quy tắc hành vi cho người nội bộ.

Ở cấp độ thực tiễn, một khung pháp lý hoàn chỉnh dần hình thành tại Mỹ và các nền kinh tế lớn khác đồng nghĩa các tổ chức tài chính được quản lý có thể chính thức đưa tài sản số vào bảng cân đối kế toán, và bắt đầu giao dịch trên blockchain. Đồng thời, điều này cũng có thể thúc đẩy hình thành vốn trên chuỗi – cả startup lẫn doanh nghiệp lớn đều có thể phát hành token tuân thủ pháp luật trên chuỗi. Bằng cách giải phóng tiềm năng công nghệ blockchain, minh bạch pháp lý có thể nâng giá trị trung tâm của loại tài sản số lên một tầm cao mới.

Xét đến tầm quan trọng tiềm năng của minh bạch pháp lý đối với sự phát triển tài sản số năm 2026, chúng tôi cho rằng nếu Quốc hội hai đảng xảy ra bất đồng lớn hoặc đổ vỡ trong quá trình lập pháp liên quan, đó sẽ là một rủi ro giảm giá quan trọng.

Biểu đồ 9: Mỹ đã thúc đẩy mạnh mẽ quá trình minh bạch pháp lý crypto năm 2025

Chủ đề 3: Sau khi GENIUS Act được thông qua, ảnh hưởng của stablecoin tiếp tục mở rộng

Tài sản số liên quan: ETH, TRX, BNB, SOL, XPL, LINK

Năm 2025, stablecoin thực sự “bùng nổ”: quy mô lưu thông đã tăng lên khoảng 300 tỷ USD, trong sáu tháng tính đến tháng 11, khối lượng giao dịch trung bình hàng tháng đạt khoảng 1.1 nghìn tỷ USD; đồng thời, Quốc hội Mỹ thông qua GENIUS Act, dòng vốn tổ chức lớn bắt đầu đổ mạnh vào lĩnh vực này (xem biểu đồ 10).

Nhìn về năm 2026, chúng tôi dự đoán những thay đổi này sẽ chuyển hóa thành ứng dụng thực tế: stablecoin sẽ được tích hợp rộng rãi hơn vào dịch vụ thanh toán xuyên biên giới; làm tài sản thế chấp cho sàn phái sinh; xuất hiện trên bảng cân đối doanh nghiệp; và trong thanh toán tiêu dùng trực tuyến, trở thành giải pháp thay thế thẻ tín dụng. Đồng thời, sự sôi động của thị trường dự đoán cũng có thể thúc đẩy nhu cầu mới cho stablecoin.

Sự tăng trưởng khối lượng giao dịch stablecoin sẽ trực tiếp mang lại lợi ích cho các mạng blockchain xử lý các giao dịch này (ví dụ ETH, TRX, BNB, SOL...), đồng thời thúc đẩy phát triển hạ tầng hỗ trợ (như LINK) và các ứng dụng tài chính phi tập trung (DeFi) (xem chi tiết chủ đề 7).

Biểu đồ 10: Stablecoin bước vào giai đoạn bùng nổ quan trọng

Chủ đề 4: Token hóa tài sản bước vào bước ngoặt quan trọng

Tài sản số liên quan: LINK, ETH, SOL, AVAX, BNB, CC

Hiện tại, quy mô tài sản token hóa vẫn rất nhỏ: chỉ chiếm khoảng 0,01% tổng vốn hóa thị trường cổ phiếu và trái phiếu toàn cầu (xem biểu đồ 11). Grayscale dự đoán, khi công nghệ blockchain trưởng thành và minh bạch pháp lý tiếp tục cải thiện, token hóa tài sản sẽ tăng tốc mạnh mẽ trong vài năm tới.

Theo chúng tôi, đến năm 2030, quy mô tài sản token hóa tăng trưởng khoảng 1000 lần là điều hoàn toàn khả thi. Quá trình mở rộng này có thể tạo ra giá trị đáng kể cho các mạng blockchain xử lý giao dịch tài sản token hóa và các ứng dụng hỗ trợ.

Hiện tại, các blockchain dẫn đầu lĩnh vực token hóa tài sản gồm Ethereum (ETH), BNB Chain (BNB) và Solana (SOL), nhưng cục diện này vẫn có thể thay đổi trong tương lai. Ở mảng ứng dụng hỗ trợ, Chainlink (LINK) với bộ công nghệ phần mềm độc đáo, hoàn chỉnh được đánh giá có lợi thế cạnh tranh nổi bật.

Biểu đồ 11: Tài sản token hóa còn nhiều dư địa tăng trưởng lớn

Chủ đề 5: Blockchain tiến vào dòng chính, nhu cầu về giải pháp bảo mật tăng cao

Tài sản số liên quan: ZEC, AZTEC, RAIL

Bảo mật vốn là thành phần cơ bản của hệ thống tài chính. Hầu hết mọi người đều mặc định rằng thu nhập, thông tin thuế, quy mô tài sản và hành vi tiêu dùng của mình không nên bị công khai trên sổ cái công cộng. Tuy nhiên, phần lớn blockchain hiện nay mặc định rất minh bạch. Nếu blockchain công khai muốn hòa nhập sâu hơn vào hệ thống tài chính, cần có hạ tầng bảo mật trưởng thành, hoàn chỉnh hơn – và khi pháp lý thúc đẩy sự hòa nhập giữa blockchain và tài chính truyền thống, điều này càng trở nên rõ ràng.

Trong bối cảnh nhà đầu tư ngày càng quan tâm đến bảo mật, một trong những bên hưởng lợi tiềm năng là Zcash (ZEC): một đồng tiền kỹ thuật số phi tập trung cấu trúc tương tự bitcoin nhưng tích hợp tính năng bảo mật. Zcash đã tăng mạnh trong quý IV/2025 (xem biểu đồ 12). Các dự án quan trọng khác gồm Aztec (mạng layer 2 Ethereum tập trung vào bảo mật) và Railgun (middleware bảo mật cho DeFi).

Bên cạnh đó, chúng ta cũng có thể chứng kiến các nền tảng hợp đồng thông minh chính thống bắt đầu áp dụng rộng rãi cơ chế “giao dịch bảo mật”, ví dụ tiêu chuẩn ERC-7984 của Ethereum, và mở rộng token Confidential Transfers của Solana. Đồng thời, sự hoàn thiện của công cụ bảo mật cũng có thể thúc đẩy DeFi nâng cấp hạ tầng nhận diện và tuân thủ.

Biểu đồ 12: Nhà đầu tư crypto ngày càng quan tâm đến tính năng bảo mật

Chủ đề 6: AI hướng tới tập trung hóa, kêu gọi giải pháp kiểu blockchain

Tài sản số liên quan: TAO, IP, NEAR, WORLD

Mức độ tương thích nền tảng giữa công nghệ mã hóa và trí tuệ nhân tạo chưa bao giờ rõ ràng và mạnh mẽ như hiện nay. Hiện tại, hệ thống AI đang dần tập trung vào một số doanh nghiệp lớn, kéo theo lo ngại về niềm tin, thiên vị và quyền sở hữu; trong khi công nghệ mã hóa lại cung cấp một bộ năng lực nền tảng có thể trực tiếp giải quyết các rủi ro này.

Ví dụ, nền tảng phát triển AI phi tập trung như Bittensor nhằm giảm phụ thuộc vào AI tập trung; World cung cấp “bằng chứng nhân cách” có thể xác minh, giúp phân biệt người thật với agent AI trong môi trường tràn ngập hoạt động tổng hợp; còn các mạng như Story Protocol, trong thời đại nguồn gốc nội dung số ngày càng khó xác định, cung cấp biểu đạt quyền sở hữu trí tuệ minh bạch, truy xuất được trên chuỗi. Đồng thời, các công cụ như X402, một lớp thanh toán stablecoin không phí chạy trên Base và Solana, cung cấp năng lực vi thanh toán tức thì, chi phí thấp cho tương tác kinh tế giữa agent hoặc giữa máy và người.

Những yếu tố này cùng tạo thành hạ tầng sơ khai của cái gọi là “kinh tế agent”: trong hệ thống này, nhận diện, sức mạnh tính toán, dữ liệu và thanh toán đều phải có tính xác minh, lập trình và chống kiểm duyệt. Dù hệ sinh thái này vẫn còn sơ khai, phát triển chưa đồng đều, nhưng giao thoa giữa crypto và AI vẫn là một trong những hướng ứng dụng giàu tiềm năng dài hạn nhất ngành. Khi AI ngày càng phi tập trung, tự chủ và có năng lực kinh tế, các giao thức xây dựng hạ tầng thực sự có thể trở thành bên hưởng lợi tiềm năng (xem biểu đồ 13).

Biểu đồ 13: Blockchain mang lại giải pháp cho một số rủi ro then chốt của AI

Chủ đề 7: DeFi phát triển nhanh, dẫn đầu bởi lĩnh vực cho vay

Tài sản số liên quan: AAVE, MORPHO, MAPLE, KMNO, UNI, AERO, RAY, JUP, HYPE, LINK

Dưới tác động của sự trưởng thành công nghệ và cải thiện pháp lý, ứng dụng DeFi đã tăng tốc rõ rệt trong năm 2025. Sự tăng trưởng của stablecoin và tài sản token hóa là những thành công nổi bật nhất, đồng thời lĩnh vực cho vay DeFi cũng mở rộng thực chất, dẫn đầu bởi các giao thức như Aave, Morpho và Maple Finance (xem biểu đồ 14).

Song song đó, các sàn giao dịch hợp đồng vĩnh viễn phi tập trung (như Hyperliquid) về quy mô hợp đồng mở và khối lượng giao dịch hàng ngày đã tiệm cận, thậm chí sánh ngang một số sàn phái sinh tập trung lớn. Nhìn về tương lai, khi thanh khoản tăng, khả năng tương tác giữa các giao thức mạnh hơn, và kết nối với hệ thống giá thực tế chặt chẽ hơn, DeFi đang dần trở thành giải pháp thay thế đáng tin cậy cho người dùng muốn thực hiện hoạt động tài chính trực tiếp trên chuỗi.

Chúng tôi dự đoán sẽ có nhiều giao thức DeFi hợp tác với các công ty fintech truyền thống để tận dụng hạ tầng và tệp khách hàng sẵn có. Trong quá trình này, các giao thức DeFi cốt lõi sẽ tiếp tục hưởng lợi – bao gồm nền tảng cho vay (AAVE), sàn giao dịch phi tập trung (UNI, HYPE), và các giao thức hạ tầng liên quan (LINK); đồng thời, các blockchain công khai chịu tải phần lớn hoạt động DeFi (ETH, SOL, BASE) cũng sẽ hưởng lợi song song.

Biểu đồ 14: Quy mô và hình thái DeFi tiếp tục mở rộng, hệ sinh thái ngày càng đa dạng

Chủ đề 8: Việc ứng dụng đại trà thúc đẩy nâng cấp hạ tầng thế hệ tiếp theo

Tài sản số liên quan: SUI, MON, NEAR, MEGA

Thế hệ blockchain mới liên tục mở rộng ranh giới công nghệ. Tuy nhiên, một số nhà đầu tư cho rằng hiện chưa cần thêm không gian block, vì nhu cầu trên các blockchain hiện tại chưa được tiêu thụ hết. Solana từng là ví dụ điển hình cho nghi ngờ này: từng bị coi là “dư thừa không gian block” do tốc độ cao nhưng ít người dùng, cho đến khi làn sóng ứng dụng đến và biến nó thành một trong những thành công lớn nhất ngành.

Không phải tất cả các blockchain hiệu năng cao hiện nay đều sẽ lặp lại con đường của Solana, nhưng chúng tôi tin rằng một số ít dự án có thể bứt phá. Công nghệ xuất sắc không đảm bảo được ứng dụng, nhưng kiến trúc của các mạng thế hệ mới này giúp chúng có lợi thế riêng ở các kịch bản mới nổi như: vi thanh toán AI, vòng lặp game thời gian thực, giao dịch on-chain tần suất cao, và hệ thống dựa trên ý định (intent-based).

Trong nhóm này, chúng tôi dự đoán Sui sẽ nổi bật nhờ lợi thế công nghệ rõ rệt và chiến lược phát triển tích hợp cao (xem biểu đồ 15). Các dự án đáng chú ý khác gồm Monad (kiến trúc EVM song song), MegaETH (mạng layer 2 Ethereum siêu tốc), và Near (blockchain tập trung AI, đạt tiến bộ ở sản phẩm Intents).

Biểu đồ 15: Sui và các blockchain thế hệ mới có thể mang lại trải nghiệm giao dịch nhanh hơn, rẻ hơn

Chủ đề 9: Tập trung hơn vào năng lực thu nhập bền vững

Tài sản số liên quan: SOL, ETH, BNB, HYPE, PUMP, TRX

Blockchain không phải doanh nghiệp truyền thống, nhưng vẫn có các chỉ số cơ bản có thể đo lường, bao gồm: số lượng người dùng, số giao dịch, phí giao dịch, vốn khóa (TVL), quy mô nhà phát triển và hệ sinh thái ứng dụng. Trong số này, Grayscale cho rằng phí giao dịch là chỉ số cơ bản giá trị nhất, vì khó bị thao túng, có tính so sánh cao giữa các blockchain và thể hiện tốt nhất qua thực nghiệm.

Xét theo góc nhìn tài chính doanh nghiệp truyền thống, phí giao dịch có thể coi là “doanh thu”. Với ứng dụng blockchain, cần phân biệt thêm phí/doanh thu ở tầng giao thức và phí/doanh thu “phía cung”. Khi nhà đầu tư tổ chức bắt đầu phân bổ tài sản số có hệ thống, chúng tôi dự đoán họ sẽ chú ý hơn đến các blockchain và ứng dụng có doanh thu phí cao hoặc xu hướng tăng trưởng rõ rệt (trừ bitcoin).

Hiện tại, trong các nền tảng hợp đồng thông minh, TRX, SOL, ETH và BNB có doanh thu phí tương đối cao (xem biểu đồ 16); còn ở tầng ứng dụng, các dự án như HYPE, PUMP có doanh thu nổi bật.

Biểu đồ 16: Nhà đầu tư tổ chức có thể sẽ đánh giá khắt khe hơn hiệu quả cơ bản của blockchain

Chủ đề 10: Nhà đầu tư sẽ “mặc định” chọn staking

Tài sản số liên quan: LDO, JTO

Năm 2025, các nhà hoạch định chính sách Mỹ đã thực hiện hai điều chỉnh quan trọng về cơ chế staking, mở đường cho nhiều chủ sở hữu token tham gia staking hơn:
(1) SEC Mỹ xác nhận rõ ràng hoạt động staking thanh khoản (liquid staking) không cấu thành giao dịch chứng khoán;
(2) IRS và Bộ Tài chính Mỹ xác nhận các quỹ tín thác đầu tư và ETP có thể staking tài sản số.

Hướng dẫn pháp lý về dịch vụ staking thanh khoản dự kiến sẽ trực tiếp có lợi cho Lido và Jito – hai giao thức staking thanh khoản dẫn đầu theo TVL trong hệ sinh thái Ethereum và Solana. Ở góc độ rộng hơn, việc ETP crypto được phép staking có thể khiến “staking trở thành mặc định” trong cấu trúc đầu tư token PoS, từ đó nâng tỷ lệ staking tổng thể và gây áp lực giảm lên lợi suất staking (xem biểu đồ 17).

Khi staking được áp dụng rộng rãi hơn, staking lưu ký qua ETP sẽ cung cấp cho nhà đầu tư cách tiếp cận lợi suất staking thuận tiện; còn staking thanh khoản phi lưu ký trên chuỗi lại có lợi thế độc đáo về khả năng kết hợp trong hệ sinh thái DeFi. Chúng tôi dự đoán cấu trúc song song này sẽ tồn tại trong thời gian dài.

Biểu đồ 17: Token PoS nội sinh có cơ chế lợi suất staking

“Nhiễu” năm 2026 (Red Herrings)

Chúng tôi dự đoán các chủ đề đầu tư trên đều sẽ tác động thực chất đến sự phát triển thị trường crypto năm 2026. Tuy nhiên, có hai chủ đề dù được bàn luận nhiều, chúng tôi không cho rằng sẽ thực sự quyết định xu hướng thị trường năm sau: mối đe dọa tiềm tàng của tính toán lượng tử với mật mã học, và sự phát triển của các công ty kho bạc tài sản số (DATs). Thị trường sẽ tốn nhiều giấy mực cho hai chủ đề này, nhưng theo chúng tôi, chúng không phải biến số cốt lõi quyết định triển vọng thị trường.

Về tính toán lượng tử

Nếu công nghệ tính toán lượng tử tiếp tục phát triển, hầu hết blockchain cuối cùng sẽ phải nâng cấp hệ thống mật mã. Về lý thuyết, máy tính lượng tử đủ mạnh có thể suy ra private key từ public key, từ đó tạo chữ ký số hợp lệ và chuyển tài sản người dùng. Do đó, bitcoin và phần lớn blockchain, thậm chí cả hệ thống kinh tế hiện đại dựa vào mật mã, về lâu dài đều cần chuyển sang công cụ mật mã hậu lượng tử. Tuy nhiên, các chuyên gia đều cho rằng máy tính lượng tử đủ sức phá mật mã bitcoin sớm nhất cũng phải sau năm 2030. Chúng tôi dự đoán, năm 2026, nghiên cứu về rủi ro lượng tử và chuẩn bị ở cấp cộng đồng sẽ tăng tốc, nhưng chủ đề này khó ảnh hưởng thực chất đến giá trong ngắn hạn.

Về các công ty kho bạc tài sản số (DATs)

Chiến lược “đưa tài sản số vào bảng cân đối doanh nghiệp” do Michael Saylor khởi xướng đã tạo ra hàng chục công ty noi theo trong năm 2025. Theo ước tính của chúng tôi, hiện DATs nắm giữ 3,7% tổng nguồn cung bitcoin, 4,6% ethereum và 2,5% solana. Tuy nhiên, kể từ đỉnh giữa năm 2025, nhu cầu thị trường với công cụ này đã giảm: DAT lớn nhất hiện có mNAV (giá trị thị trường/giá trị tài sản ròng) đã về gần mức 1.0 (xem biểu đồ 18).

Cần lưu ý, phần lớn DAT không sử dụng đòn bẩy quá mức (thậm chí không đòn bẩy), nên khi thị trường giảm giá khó bị buộc phải bán tháo tài sản. DAT lớn nhất theo vốn hóa, Strategy, gần đây còn lập quỹ dự trữ USD để đảm bảo dù giá bitcoin giảm vẫn trả được cổ tức ưu đãi. Chúng tôi dự đoán, phần lớn DAT sẽ hoạt động giống quỹ đóng: giao dịch quanh giá trị tài sản ròng, thỉnh thoảng có premium hoặc discount, nhưng hiếm khi chủ động thanh lý tài sản.

Tổng thể, công cụ này có thể sẽ trở thành thành phần lâu dài của bản đồ đầu tư crypto, nhưng theo chúng tôi, chúng khó trở thành nguồn cầu token mới chủ yếu hoặc nguồn áp lực bán đáng kể trong năm 2026.

Biểu đồ 18: Premium DAT đã thu hẹp đáng kể, nhưng khả năng bán tháo quy mô lớn thấp

Kết luận

Chúng tôi lạc quan về triển vọng tài sản số năm 2026, với hai động lực cốt lõi cộng hưởng: nhu cầu vĩ mô liên tục đối với công cụ lưu trữ giá trị thay thế, và minh bạch pháp lý ngày càng nâng cao. Chủ đề then chốt năm tới nhiều khả năng là sự kết nối sâu hơn giữa tài chính blockchain và tài chính truyền thống, cùng dòng vốn tổ chức tiếp tục đổ vào. Các token được tổ chức chấp nhận thường có kịch bản ứng dụng rõ ràng, mô hình thu nhập bền vững, và có thể giao dịch, ứng dụng trong môi trường tuân thủ. Nhà đầu tư cũng sẽ thấy phạm vi tài sản số có thể đầu tư qua ETP tiếp tục mở rộng, và mặc định kích hoạt staking khi điều kiện cho phép.

Đồng thời, quá trình minh bạch và tổ chức hóa cũng nâng cao ngưỡng gia nhập để đạt thành công đại trà. Ví dụ, dự án crypto muốn lên sàn giao dịch được quản lý có thể phải đáp ứng yêu cầu đăng ký và công bố thông tin mới. Nhà đầu tư tổ chức cũng có xu hướng bỏ qua các tài sản số thiếu trường hợp sử dụng rõ ràng – dù hiện có vốn hóa cao. GENIUS Act về mặt pháp lý đã phân biệt rõ stablecoin thanh toán được quản lý (có quyền và nghĩa vụ theo luật Mỹ) với các stablecoin khác (không có quyền tương tự). Tương tự, chúng tôi dự đoán kỷ nguyên tổ chức của tài sản số sẽ tiếp tục nới rộng khoảng cách giữa các tài sản có thể vào kênh tuân thủ, tiếp cận vốn tổ chức với các tài sản không đạt chuẩn tương tự.

Ngành crypto đang bước vào một giai đoạn hoàn toàn mới, và không phải token nào cũng có thể chuyển mình thành công từ thời đại cũ sang thời đại mới.

[Liên kết gốc]