3.3%! AQSh iqtisodiy o‘sish sur’ati yuqoriga ko‘tarildi, dastlabki ishsizlik da’volari hali ham kuchli

Amerika Qo‘shma Shtatlari iqtisodiyoti ikkinchi chorakda dastlabki baholashga nisbatan biroz tezroq o‘sdi, bu esa korxonalar investitsiyalarining tiklanishi va savdo orqali katta turtki berilishi bilan bog‘liq.

Iqtisodiy Tahlil Byurosi payshanba kuni e’lon qilgan ikkinchi baholash natijalariga ko‘ra, inflyatsiyaga moslashtirilgan yalpi ichki mahsulot (GDP) — AQSHda ishlab chiqarilgan tovar va xizmatlar qiymatini o‘lchovchi ko‘rsatkich — yillik hisobda 3.3% o‘sish sur’ati bilan oshdi. Taqqoslash uchun, dastlabki hisobotda o‘sish 3% deb baholangan edi.

Sof eksport GDPga deyarli 5 foiz punkt hissa qo‘shdi va bu tarixiy rekord darajani tashkil etdi, holbuki yilning dastlabki uch oyida sof eksport GDPni pasaytirgan edi. AQSHda ishlab chiqarilmagan tovar va xizmatlar GDP hisobidan chiqariladi, biroq iste’mol vaqtida hisobga olinadi.

2022-yildan beri birinchi marta choraklik qisqarish (korxonalar tariflar oshirilishidan oldin tovarlarni import qilgani sababli) kuzatilganidan so‘ng, GDPda o‘sish qayd etildi. Kelgusida, iste’molchilar va korxonalar AQSH prezidenti Trumpning savdo siyosatiga moslashar ekan, iqtisodiyot mo‘’tadil sur’atda o‘sishi kutilmoqda.

Yana bir asosiy iqtisodiy faoliyat ko‘rsatkichi — yalpi ichki daromad (GDI) — birinchi chorakda yillik hisobda 0.2% o‘sganidan so‘ng, ikkinchi chorakda 4.8% ga keskin oshdi. GDP tovar va xizmatlarga sarflangan xarajatlarni o‘lchasa, GDI aynan shu tovar va xizmatlarni ishlab chiqarishdan olingan daromad va xarajatlarni o‘lchaydi.

GDI ma’lumotlari korxona foydalari haqidagi ma’lumotlarni ham o‘z ichiga oladi, bu ko‘rsatkich yilning dastlabki uch oyida 2020-yildan beri eng katta pasayishni qayd etganidan so‘ng, ikkinchi chorakda 1.7% ga o‘sdi. AQSH kompaniyalari tariflarga javoban narxlarni oshirish yoki xarajatlarni o‘z zimmasiga olish masalasida qaror qabul qilmoqda va bu 2025-yil AQSH iqtisodiyoti istiqboli uchun muhim omilga aylanmoqda.

Bir vaqtning o‘zida e’lon qilingan yana bir hisobotga ko‘ra, o‘tgan hafta AQSHda ishsizlik nafaqasiga murojaat qilganlar soni biroz kamaydi, bu esa iqtisodiy noaniqlik sharoitida ish beruvchilar mavjud xodimlarni saqlab qolayotganini ko‘rsatadi.

23-avgustda yakunlangan haftada dastlabki ishsizlik nafaqasi so‘rovchilari soni 5000 taga kamayib, 229 000 kishini tashkil etdi, bu kutilgan 230 000 dan kam; uzluksiz ishsizlik nafaqasi oluvchilar soni ham avvalgi haftada 1.95 million kishiga tushdi.

Tahlilchi Giuseppe Dellamotta ta’kidlashicha, bu ma’lumotlar kuchli natijalarni ko‘rsatmoqda, ayniqsa uzluksiz ishsizlik nafaqasi oluvchilar soni pasayganini hisobga olsak. Ishsizlik nafaqasi bo‘yicha so‘rovlar mehnat bozorining barqarorligini tasdiqlashda davom etmoqda. Endi bozor diqqat markazida ISM xaridlar menejerlari indeksi tarkibidagi bandlik bo‘limi, ADP xususiy bandlik ma’lumotlari va AQSHning noishlab chiqarish bandligi hisobotlari bo‘ladi.

Hozirgacha korxonalar keng ko‘lamli ishdan bo‘shatishlarni amalga oshirishdan tiyilib turibdi, biroq ular ishga qabul qilish hajmini qisqartirdi. Shu bilan birga, uzluksiz nafaqa oluvchilar sonining yuqoriligi ishsizlarning ish topish uchun ko‘proq vaqt sarflayotganini ko‘rsatadi.

Mehnat bozorining sovuqlashish belgilari Federal Reserve rasmiylari diqqat markaziga aylangan. Investorlar kutmoqda, Federal Reserve raisi Powell o‘tgan hafta bankning yillik Jackson Hole anjumanida “bandlik uchun pasayish xavfi oshmoqda” deya ta’kidlaganidan va foiz stavkalarini pasaytirish uchun eshik ochib berganidan so‘ng, Federal Reserve kelasi oygi siyosiy yig‘ilishda foiz stavkalarini pasaytiradi.