Ethena USDe: Qanday qilib dunyodagi uchinchi yirik stablecoin ga aylandi

Bankka tegmasdan dollar uchun ikki xonali foiz daromadini tasavvur qiling—xush kelibsiz Ethena USDe ga. Faqat bir necha hafta ichida, 2025 yil o‘rtalarida, USDe’ning hajmi deyarli 70% ga oshdi va uni barcha stablecoinlar orasida uchinchi o‘ringa olib chiqdi — muomalada taxminan $9.5 milliard bilan. USDe an’anaviy fiat rezervlarida o‘tirgan o‘rniga, sintetik dollar: u kripto garov va hedj derivativlari bilan ta’minlangan va uni staking qilganingizda sizga daromad ham to‘laydi. Ushbu maqolada, biz USDe nimadan iboratligini, qanday ishlashini, so‘nggi yangiliklarni tushuntirib, uning xavfsizligi va xavflarini ilgari bo‘lgan stablecoin tajribalari bilan solishtirib ko‘ramiz.

Ethena USDe nima?

USDe Ethena Labs tomonidan 2024 yil mart oyida ishga tushirilgan bo‘lib, bu kripto-sohaga xos, sintetik AQSH dollari bo‘lib, 1 dollarga teng bo‘lib turish uchun fiat rezervlariga taynalmaydi. Har bir USDe tokeni on-chain aktivlarning diversifikatsiyalangan savatiga (ETH, BTC, likvid-staking tokenlar) va bir xil — lekin qarama-qarshi — perpetual fyuchers bozorlarda qisqa pozitsiyaga (short) tayanadi. Bu delta-neutral hedj degani, garov narxi yuqoriga yoki pastga siljisa, fyuchersda ko‘rilgan foyda va zarar bir-birini qoplaydi va USDe doimo bir dollar atrofida turadi. Real vaqt rejimidagi on-chain panellar har kimga har bir token uchun qancha garov va short kontraktlar ishlatilganini aniq ko‘rishga imkon beradi — bu to‘liq shaffoflikni ta’minlaydi.

Faqat barqaror dollarga ega bo‘lishdan tashqari, USDe o‘zining ikki tokenli tizimi orqali daromad ham taqdim etadi. Siz USDe ni staking qilib sUSDe hosil qilishingiz mumkin, bu esa vaqt o‘tishi bilan protokol daromadidan (asosan fyuchersdan keladigan moliyalash stavkalari, likvid ETH staking mukofotlari va har qanday stablecoin rezervlaridagi rentabellikdan) ulush oladi. Stakingni yechganda, dastlab joylashtirgan USDe dan ko‘proq USDe qaytarib olasiz — bu sUSDe orqali organik foiz to‘planganini aks ettiradi. Bu tuzilma dollar peg'da bo‘lgan aktivni daromad keltiruvchi asbobga aylantiradi — hammasi on-chain tarzida, an’anaviy banklarsiz boshqariladi.

Ethena USDe qanday ishlaydi

● Delta-neutral hedj: Siz USDe mint qilganingizda (masalan, $1,000 qiymatidagi ETH depozit qilsangiz), Ethena o‘sha ETHni garov qilib bloklaydi va ETH perpetual fyuchersda mos $1,000lik short pozitsiya ochadi. Agar ETH narxi oshsa, garov qiymati ortadi, short pozitsiyada esa xuddi shu miqdorda zarar bo‘ladi; ETH narxi tushsa, fyuchers foydasi garov yo‘qotilishini qoplaydi va USDe $1 ga pegda qoladi.

● Diversifikatsiyalangan garov savati: Ethena ETH, BTC, likvid-staking tokenlari (masalan, stETH) va naqd pul buferi sifatida stablecoinlar (USDC/USDT) aralashmasini qabul qiladi. Ushbu diversifikatsiya protokolni salbiy moliyalash stavkalari muhitida himoya qiladi va pegni qo‘llab-quvvatlash uchun doimiy rezerv bo‘lishini ta’minlaydi.

● Bozorda boshqariladigan barqarorlik: USDe bozordagi narxi $1 dan yuqoriga yoki pastga siljiganda, arbitrajchilar tokenlarni mint yoki redeem qilib farqdan foyda olishlari mumkin, natijada narx pegga qaytadi. Avtomatik on-chain monitoring va balanslash hedj miqyoslari hamda garov nisbati xavfsiz chegaralarda bo‘lishini ta’minlaydi.

● sUSDe daromad mexanizmi: Siz USDe ni staking qilsangiz, sUSDe olasiz va bu token orqali protokolning fyuchers moliyalash to‘lovlaridan, ETH staking mukofotlari va stablecoin rentabelligidan keladigan daromadning ulushi sizga tegishli bo‘ladi. Vaqt o‘tishi bilan, har bir sUSDe staking qilganingizdan ko‘ra ko‘proq USDe ga almashadi, bu esa sizning stablecoin’ngizni rentabelli dollar aktiviga aylantiradi.

USDe o‘sishini nimasi harakatga keltirdi

Manba: Anthony Yim

2025 yil o‘rtalaridan buyon Ethena USDe’ning o‘sishi haqiqatan ham hayratlanarli bo‘ldi. Iyul oyida AQSHda GENIUS Act qabul qilindi, bu stablecoin emitentlariga retail mijozlariga daromad taklif qilishni birinchi bor taqiqladi. Ironik ravishda, ushbu regulyatsiya USDe kabi daromadli muqobillarga likvidlik oqimini keltirib chiqardi, natijada muomaladagi hajmini bir necha hafta ichida deyarli 70% ga oshirdi va kapitalizatsiyasini $9.5 milliard atrofida uchinchi o‘ringa (USDT va USDC ortidan) joylashtirdi. Shu bilan birga, USDe’ning boshqaruv tokeni — ENA — 60% dan oshib ketdi, bu esa treyderlar ushbu lahzani yield-peg dollarlar uchun tub burilish sifatida ko‘rganlarini ko‘rsatadi.

Shu orada, Ethena Labs o‘sish va muvofiqlikda ikki barobar tezlik bilan harakat qilmoqda. Iyul o‘rtalarida ular Anchorage Digital bilan hamkorlik qilib, USDe’ning AQSH regulyatsiyasiga mos USDtb variantini ishga tushirdi — bu tokenizatsiyalangan money-market fondlar bilan (to‘liq kripto fyuchers emas) ta’minlangan va yangi qonunga to‘liq mos keladi, institutsional investorlarga yo‘naltirilgan. DeFi yo‘nalishida, USDe hozirda 24 dan ortiq blockchainlarda ishlamoqda va 750,000 dan ortiq noyob foydalanuvchilarga ega, Aave (USDe/sUSDe “Liquid Leverage” funksiyasi ham mavjud) va Curve kabi yirik loyihalarga integratsiya qilindi. Bundan tashqari, TON ekotizimiga ko‘prik orqali Telegram foydalanuvchilari uchun tez va arzon transferlar mumkin.

Ethena USDe xavfsizmi?

Ethena’ning delta-neutral mexanizmi kripto narxlardagi o‘zgarishlarni zararsizlantiradi, lekin USDe daromadi perpetual-swap moliyalash stavkalariga bog‘liq — bu esa bear marketda salbiyga o‘tib, protokol sug‘urta rezervlariga bosim o‘tkazishi mumkin. Ethena garovni treyd birjalaridan tashqarida saqlaydi va ETH, BTC, likvid-staking tokenlar hamda stablecoinlar orqali diversifikatsiya qiladi, biroq uzoq davom etadigan salbiy moliyalash, yoki asosiy birjaning ishlamay qolishi pegda bosim paydo bo‘lishiga yoki rezervlarning erishi xavfiga olib kelishi mumkin.

Regulyatsiya tomondan, AQSH GENIUS Act retail daromadli stablecoinlarni taqiqlab, Ethena institutsiyalar uchun USDtb chiqarilishiga sabab bo‘ldi. Kelajakda leverage, litsenziyalash yoki iste’molchini himoya qilish bo‘yicha qo‘shimcha talablar USDe’ning imkoniyatlarini qisqartirishi mumkin. USDe’ning haqiqiy aktivlar va hedj modeli Terra UST’ning algoritmik modelidan tubdan farq qiladi, biroq salbiy moliyalash, birja ishdan chiqishi va to‘satdan redeem talabi “qora oqqush” ssenariysi sifatida o‘zini sinovga soladi. Ethena’ning ochiq rezervlari va xavf boshqaruvi ishonchli — lekin har qanday ilg‘or DeFi mahsuloti kabi, USDe foydalanuvchilaridan xabardor bo‘lish va faqat yo‘qotishga tayyor summani ajratishni talab qiladi.

Xulosa

Ethena USDe ning tezkor o‘sishi dunyodagi uchinchi yirik stablecoin maqomiga yetib, an’anaviy treyd strategiyalari va markazlashmagan moliyani birlashtirish kuchini namoyon qildi. Har bir tokenni haqiqiy kripto aktiv bilan garovlash va derivativlar orqali hedj qilish USDe’ni fiat rezervlarsiz mustahkam $1 ga pegda ushlab turadi. Ikki tokenli model: USDe xarajat uchun, sUSDe esa staking uchun — organik, on-chain daromad ochdi, bu esa ikki yil ichida yuz minglab foydalanuvchilar va milliardlab likvidlikni jalb etdi.

Shu bilan birga, innovatsiya yangi xavflarni keltirib chiqaradi: moliyalash stavkalaridagi o‘zgarishlar, birjalarning ishonchliligi va o‘zgaruvchan regulyatsiya muhim sinovlardan o‘tkazadi. Ethena’ning ochiq, diversifikatsiyalangan garov yondashuvi va sug‘urta rezervlari mustahkam himoya beradi, lekin har qanday ilg‘or DeFi mahsuloti kabi, foydalanuvchilar xabardor bo‘lishi va faqat yo‘qotishga tayyor bo‘lgan miqdorni ajratishi lozim. Agar USDe bozor shoklari va regulyatsiyaviy o‘zgarishlarni bardavom yenga olsa, u on-chain dollar-pegged aktivlar kelajagini tubdan o‘zgartirishi mumkin — sizning dollaringiz bir vaqtda ham barqaror, ham siz uchun ishlashi mumkinligini isbotlashi mumkin.

Hozir ro‘yxatdan o‘ting va Bitget’dagi ajoyib kripto olami bilan tanishing!

Eslatma: Ushbu maqolada bildirilgan fikrlar faqat ma’lumot maqsadida taqdim etilgan. Ushbu maqola unda muhokama qilingan hech bir mahsulot yoki xizmatlarni tasdiqlamaydi va investitsiya, moliyaviy yoki treyding bo‘yicha maslahat emas. Moliyaviy qarorlar qabul qilishdan oldin malakali mutaxassislar bilan maslahatlashing.