Germaniya o‘zini chuqurdan chiqarib olish uchun yana bir imkoniyatni boy berdi.
Juma kuni Destatis tomonidan e’lon qilingan yangi iqtisodiy ma’lumotlar inflyatsiyaning oshgani, ishsizlikning keskin ko‘tarilgani va tiklanish alomatlari yo‘qligini ko‘rsatdi, mamlakat esa Donald Trump’ning so‘nggi savdo bosimi to‘liq kuch bilan ta’sir qilishi oldidan tayyorgarlik ko‘rmoqda.
Avgust oyida inflyatsiya darajasi 2.1% ga ko‘tarildi, bu prognoz qilingan 2% dan yuqori. Bu iyul oyidagi 1.8% ga nisbatan keskin o‘sish bo‘ldi, o‘shanda inflyatsiya kutilganidan pastroq edi.
Biroq, asosiy inflyatsiya, ya’ni energiya va oziq-ovqat narxlari hisobga olinmagan ko‘rsatkich, o‘zgarmadi. U 2.7% darajasida qoldi, o‘tgan oy bilan bir xil. Bu esa bosim butun iqtisodiyot bo‘ylab, faqat oziq-ovqat yoki yoqilg‘i narxlaridan emas, balki boshqa sohalarda ham ortib borayotganini anglatadi.
Bu yagona xavotirli belgi emas edi. Ishsizlik ko‘rsatkichlari keskin oshdi. O‘tgan oy Germaniyada rasmiy ravishda 3.025 million kishi ishsiz deb qayd etildi. Bu ishsizlik darajasini 6.4% ga ko‘tardi, bu esa mehnat bozori har kuni zaiflashayotganining aniq belgisi.
AQSh bojxona to‘lovlari eksportga bosimni kuchaytirmoqda
Germaniyaning sekinlashuvi global siyosat tufayli ham kuchaymoqda. Iyul oyida Yevropa Ittifoqi va AQSh o‘rtasida tuzilgan savdo bitimi AQShga yuboriladigan keng turdagi Yevropa mahsulotlariga yangi 15% bojxona to‘lovi joriy qildi.
Kompaniyalarni hayratda qoldirgan narsa esa, shu oy boshida e’lon qilingan yangi yangilik bo‘ldi: endi bu bojxona to‘lovlari ilgari istisno qilingan farmatsevtika kabi asosiy sohalarga ham tatbiq etiladi. Kutilmagan qaror Germaniya eksportchilarini larzaga soldi, ularning ko‘pchiligi allaqachon juda tor marjada ishlaydi.
Asosiy savol – kim to‘laydi? AQShda narxlar oshishi kutilmoqda. Ammo Germaniya va butun Yevrozonada bu aniq emas. Ba’zi kompaniyalar AQShda sotilmayotgan ortiqcha mahsulotlarni chiqarish uchun narxlarni pasaytirishi mumkin.
Boshqalar esa AQShda yo‘qotilayotgan daromadni qoplash uchun Yevropada narxlarni oshirishi mumkin. Qanday bo‘lmasin, zarba uyda kuchli bo‘ladi.
Vaqt esa juda noqulay. Germaniyaning YaIM birinchi chorakda 0.3% ga o‘sdi. Keyin ikkinchi chorakda 0.3% ga qisqardi. Bu o‘sish emas, bu to‘xtash. Mamlakat bir necha oydan beri retsessiya bilan yuzma-yuz bo‘lib kelmoqda va so‘nggi raqamlar vaziyat yaxshilanmayotganini ko‘rsatmoqda.
Carsten Brzeski, ING’ning global makro bo‘yicha rahbari, o‘z eslatmasida “Yevropa va AQSh kompaniyalari AQSh bojxona to‘lovlariga qanday javob berishini hali ko‘ramiz,” dedi.
U Germaniyada inflyatsiya darajasi ECB’ni kelasi oy foiz stavkalarini pasaytirishdan to‘xtatib turishi mumkinligini ogohlantirdi. “Ichki mavzu sifatida Germaniya mehnat bozorining sovishi ish haqi bosimini va natijada inflyatsion bosimni kamaytirishi kerak,” – deya qo‘shimcha qildi Carsten.
ECB kutmoqda, iste’molchilar prognozi esa maqsaddan yuqorida qolmoqda
European Central Bank o‘rtada qoldi. Iyul oyida foiz stavkalarini 2% darajasida ushlab turdi va 11-sentabrda yana uchrashganda ham o‘zgartirish kutilmayapti.
Bunga qaramay, Germaniya va boshqa Yevrozona iqtisodiyotlari savdo oqibatlari va zaif talabdan aziyat chekayotganining belgisi kuchaymoqda.
Yevrozona iste’molchilari ham yaqin orada yengillik kutmayapti. ECB’ning so‘nggi Consumer Expectations Survey, juma kuni ham e’lon qilindi, odamlar inflyatsiya ECB maqsadidan yuqorida qoladi deb o‘ylashda davom etayotganini ko‘rsatdi.
Keyingi 12 oy ichida median prognoz 2.6% darajasida qoldi, iyun oyidagi kabi. Uch yil ichida esa kutishlar 2.4% dan 2.5% ga ko‘tarildi. Besh yildan keyin-chi? Hali ham 2.1% da, ketma-ket sakkiz oy davomida o‘zgarmagan.
Bu ECB’ni aniq yo‘lsiz qoldiradi. U inflyatsiyani 2% ga qaytarishni xohlaydi, bu “aniqlanmagan o‘rta muddatda”, taxminan uch yil deb hisoblanadi. Ammo hozirda, inflyatsiya qotib qolgan va savdo tarangligi ortib borayotgan bir paytda, bu maqsad haqiqiy reja emas, orzudek ko‘rinmoqda.
Hozircha, Yevropaning kasal odami tiklanishga intilmayapti, u yerda yotibdi va hech kim yordamga shoshilmayapti.
